Chiếc xe đạp máy Mobylette AV3 tại Hội An từng giành nhiều giải thưởng trong các cuộc thi xe cổ, với mọi chi tiết vẫn còn nguyên bản như từ cách đây 70 năm.
Sau khi cuộc Chiến tranh Thế giới thứ II kết thúc, các nước châu Âu đã bước vào giai đoạn hồi phục đầy khó khăn bởi cơ sở hạ tầng bị hư hại và nền kinh tế kiệt quệ. Lúc này, ô tô là một đặc quyền chỉ dành cho những người giàu có nhất, trong khi đa phần người dân phải đi bộ hoặc xe đạp. Nhận thấy nhu cầu này, hãng xe Pháp Motobecane đã tung ra series Mobylette AV3 – những chiếc xe đạp được gắn động cơ 2 kỳ trợ lực với giá hợp lý cho các khách hàng trung lưu.
Tên gọi Mobylette là ý tưởng của đại lý Motobecane tại Hà Lan, và chiếc xe đầu tiên được ra mắt tại triển lãm Salon 1949. Đánh đúng vào nhu cầu của khách hàng lúc đó, sự xuất hiện của Mobylette AV3 đã được công chúng đón nhận nhiệt liệt. Dù là một dòng xe mới nhưng trên thực tế, AV3 sử dụng toàn công nghệ cũ: bộ khung xe thừa hưởng từ mẫu xe đạp BNX đã có mặt từ năm 1938, trong khi động cơ cũng có lịch sử từ trước Thế chiến II.
Vào năm 1949, chiếc AV3 đầu tiên đã được ra mắt. Sau đó dòng xe này được sản xuất tới tận năm 1957 với nhiều phiên bản khác nhau. Mỗi phiên bản lại dần được cải tiến với các thành tựu kỹ thuật nổi bật, một trong số đó có thể kể tới như AV31 ‘Luxe’ (phuộc trước dạng ống lồng, phanh đùm 2 bánh), AV33 (côn tự động), AV47 (hộp số vô cấp)… Tuy nhiên, điểm chung của dòng AV đó là thiết kế gần với xe đạp.
Chúng đều có bộ khung thép ống với một gióng lớn nằm dưới và 2 gióng nhỏ nằm trên. Đặc điểm này khiến dòng AV được dân chơi Mobylette tại Việt Nam gọi là ‘3 đũa’. Nằm dưới pedal của xe là động cơ 2 kỳ xi-lanh đơn làm mát bằng gió có dung tích 49,93cc, có công suất khiêm tốn chỉ dao động khoảng 1 mã lực, tuỳ từng phiên bản. Chính vì vậy chúng chỉ có tốc độ tối đa khoảng 28km/h. Bình xăng được bố trí nằm dưới yên xe.
Sau khi series AV3 bị ‘khai tử’, Motobecane đã thay thế chúng bằng những chiếc Mobylette AV4x mới vào năm 1960. Thay vì dùng khung xe đạp truyền thống, series này đã chuyển sang sử dụng khung thép dập hàn sống giữa hiện đại hơn. Tuy nhiên vào thời điểm này, những chiếc Mobylette đã không còn được ưa chuộng như trước đây do chúng không còn đáp ứng được nhu cầu của khách hàng và đặc biệt – sự xuất hiện của Honda Super Cub ưu việt hơn về mọi mặt.
Năm 1981, Motobecane chính thức phá sản, kéo theo sự ‘khai tử’ những chiếc Mobylette. Tại Việt Nam, những chiếc Mobylette đã theo chân người Pháp du nhập vào trong thời kỳ chiến tranh Đông Dương. Nhưng theo thời gian, những chiếc Mobylette cổ đã bị xuống cấp và trở thành ‘sắt vụn’. Hiện tại, dòng xe này vẫn đang được nhiều người chơi xe cổ săn lùng và sưu tập, tuy nhiên đa phần chúng đều đã được phục chế hoặc không ‘còn zin’.
Chính vì vậy, những chiếc Mobylette nguyên bản có thể nói là bảo vật vô cùng giá trị, thậm chí không thể mua được bằng tiền đối với những người chơi xe cổ. Điều này càng trở nên đúng hơn với những chiếc Mobylette AV3 ‘3 đũa’, khi chúng có tuổi đời lên tới 60 – 70 năm. Và các bạn đang nhìn thấy một chiếc xe như vậy trong bài viết này. Thuộc sở hữu của một nhà sưu tập ở phố cổ Hội An, nó là một chiếc Mobylette AV3 đời đầu tiên.
Tuy nhiên điểm đặc biệt của chiếc xe đó là kết cấu phuộc trước co kéo girder – những chiếc AV3 đầu tiên không có phuộc, trong khi các đời sau dùng phuộc ống lồng. Ngoài ra, chiếc xe càng trở nên vô giá do 100% các chi tiết đều nguyên bản – ít nhất tính tới thời điểm nó được nhập vào Việt Nam tới nay. Ngay cả cặp lốp xe cũng được sản xuất từ Pháp.
Dù ngoại hình của chiếc AV3 này đã bị xuống cấp theo năm tháng, nhưng mọi phụ kiện đi kèm chiếc xe như kèn hơi, yên và thậm chí là biển số vẫn được chủ xe giữ nguyên theo năm tháng. Bởi những giá trị khó có thể đong đếm nêu trên, chiếc xe đã giành được nhiều giải thưởng trong các cuộc thi, sự kiện về xe cổ được tổ chức tại Việt Nam trong nhiều năm qua.
